Wandelen langs UNESCO Werelderfgoed

Werelderfgoederen zijn culturele, historische en natuurlijke erfgoed die door UNESCO worden gezien worden als uniek, onvervangbaar en als eigendom van de hele wereld. Het belang van deze monumenten wordt zo groot geacht dat ze behouden moeten worden voor toekomstige generaties. Alleen dat erfgoed dat ingeschreven staat op de UNESCO Werelderfgoedlijst mag deze titel dragen. Ieder jaar wordt de lijst samengesteld door het Werelderfgoedcomité van UNESCO. Dit comité heeft ieder jaar een wisselende samenstellingen waarin vertegenwoordigers uit verschillende landen plaats vinden. 

Dit zijn de werelderfgoedlocaties in het Koninkrijk der Nederlanden. In juli 2021 werd het Nederlandse lijst aangevuld met wel 3 werelderfgoederen: de Neder-germaanse linies, de Hollandse Waterlinie en de Koloniën van Weldadigheid.

*Planetarium van Eise Eisinga (2023)

Het Planetarium van Eise Eisinga in het Friese Franeker is uniek in de wereld. Het is oudste nog werkende planetarium. Het planetarium wordt aangedreven door een slingeruurwerk. Het geeft een actueel beeld van de posities van de verschillende hemellichaamen: de maan, de zon, de aarde en vijf andere planeten, meer planeten waren bij de bouw van het rijksmonument niet bekend. 

Zakenman en wolfabrikant Eise Eisinga bouwde het zelf tussen 1774 en 1781 in de woonkamer van zijn eigen woonhuis. 

*Neder-Germaanse linies (2021)

De Neder-Germaanse linies vormen de grenzen van het Romeinse Rijk in Nederland en Duitsland. De Limes waren nergens anders zó lang onafgebroken in gebruik is geweest als in Nederland. Langs deze grenzen zijn talloze sporen van alle onderdelen van de Romeinse militaire aanwezigheid terug te vinden: legioensbases, forten, wachttorens, vlootbases en infrastructuur, maar ook restanten van watermanagement door landschapsaanpassing zijn terug te vinden. 

*De Hollandse Waterlinie (2021)

De Hollandse waterlinies werden tussen 1815 en 1870 gebouwd tussen de Zuiderzee en de Biesbosch. In totaal was het systeem zo’n tweehonderd kilometer lang. Tot het einde van de Tweede Wereldoorlog in 1945 was de verdedigingslinie in gebruik. Door grote delen grond onder water te zetten, wat ze onbegaanbaar maakte voor legers te voet en te ondiep voor schepen om doorheen te varen, werden de belangrijkste Nederlandse steden erachter beschermd. De Stelling van Amsterdam (onderdeel van de waterlinies) werd in 1996 al tot werelderfgoed uitgeroepen. 

*Koloniën van Weldadigheid (2021)

De Maatschappij van Weldadigheid werd in 1818 opgericht door generaal Johannes van de Bosch om armoedige gezinnen, meestal afkomstig uit de grote steden te helpen om een eigen bestaan op te bouwen als boer. In de provincies Drenthe en Antwerpen van het toenmalige Verenigd Koninkrijk der Nederlanden werd een aantal koloniën gesticht. Vier deze koloniën:  Frederiksoord, Wilheminaoord en Veenhuizen in Nederland en de Wortel-kolonie in België werden werelderfgoed in 2021. 

*Van Nellefabriek Rotterdam (2014)

*Grachtengordel van Amsterdam (2010)

*Waddenzee (2009) samen met Duitsland en Denemarken

*Rietveldschröderhuis in Utrecht (2000)

*Droogmakerij De Beemster in Noord-Holland (1999)

*ir. D.F. Woudagemaal bij Lemmer (1998)

Het ir. Dr. Woudagemaal in Lemmer is het grootste nog functionerende stoomgemaal ter wereld stamt uit 1920 en staat sinds 1998 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Tot op de dag vandaag wordt dit grote waterwerk door het Waterschap Friesland bij te hoge waterstanden om er voor te zorgen dat de Friezen droge voeten houden.

*De historische binnenstad van Willemstad op Curaçao (1997)

*Molens van Kinderdijk-Elshout (1997)

*Schokland en omgeving in de Noordoostpolder (1995)