Boeken voor de geleerde burgerij

De stadsbibliotheek van Amsterdam tot 1632
Boeken voor de geleerde burgerij is een geschiedenis van de parochie- en stadsbibliotheek in de Nieuw Kerk aan de Dam, de vroegste voorloper van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam. 

Dit verhaal bestrijkt de periode van circa 1418 tot 1632. Naast de geestelijken en de docenten van de Latijnse school gingen ook geleerde burgers steeds vaker gebruikmaken van deze laatmiddeleeuwse en vroegmoderne librije. Verteld wordt over het ontstaan, de groei en de functie van deze bibliotheek, over de bibliotheekruimten in de kerk, over schenkingen en aankopen, over het beheer en de toegankelijkheid van de collectie. Onderzoek van de gedrukte catalogi uit 1612 en 1622 leert dat zo'n 85 procent van de beschreven boeken nog aanwezig is van de Bijzondere Collecties van de UvA in het Allard Pierson. 

Veel aandacht wordt daarom geschonken aan de aard van het boekenbezit, aan typografische en kunsthistorische aspecten. Om de collectie goed te kunnen beoordelen, wordt ook gekeken naar bibliotheken elders in de Noordelijke Nederlanden.

De librije bevond zich in het krachtenveld van stad, kerk en Latijnse school. Wat betekende de ommezwaai van de stad in 1578 van katholiek naar calvinistisch voor de bibliotheek? Wie verrijkten de collectie met geschenken? Hoe kwam de protestantse librije al voor 1612 aan de tiental boeken in bezit van kardinaal Granvelle, een van de krachtigste strijders van de Hervorming? Het verhaal over de Amsterdamse librije levert een bijdrage aan de geschiedenis van stad en land tot in het begin van de Gouden Eeuw.